Trajtimi i Barabartë
Barazia në Shpërblim
Punëdhënësi paguan punëmarrësit në mënyrë të barabartë, për punë të njëjtë ose punë me vlerë të barabartë, pa diskriminuar.
Puna e barabartë ose puna me vlerë të barabartë mbështetet në gjithë kriteret përkatëse, veçanërisht në natyrën e punës, cilësinë dhe sasinë e saj, kushtet e punës, formimin profesional dhe vjetërsinë në punë, përpjekjet fizike dhe intelektuale, përvojën dhe përgjegjësitë. Ndryshimet në pagë, të cilat bazohen në kriteret objektive, të përcaktuara në këtë pikë, nuk do të konsiderohen diskriminim në pagë.
Burimi: §115 i Kodit të Punës Nr. 7961/1995, i ndryshuar për herë të fundit me Ligjin Nr. 136/2015
Diskriminimi
Diskriminimi ndalohet nga Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë. Në Kushtetutë thuhet, “Askush nuk mund të diskriminohet padrejtësisht për shkaqe të tilla si gjinia, raca, feja, etnia, gjuha, bindjet politike, fetare a filozofike, gjendja ekonomike, arsimore, sociale ose përkatësia prindërore.” Më tutje thuhet se askush nuk mund të diskriminohet për shkaqet e përmendura më sipër, nëse nuk ekziston një përligjje e arsyeshme dhe objektive.
Ligji për Mbrojtjen nga Diskriminimi dhe Kodi i Punës ndalojnë çdo lloj forme të drejtëpërdrejtë apo të tërthortë diskriminimi. Me “diskriminim” kuptohet çdo dallim, përjashtim, kufizim ose parapëlqim, që bazohet në gjininë, racën, ngjyrën, etninë, gjuhën, identitetin gjinor, orientimin seksual, bindjet politike, fetare ose filozofike, gjendjen ekonomike, arsimore ose shoqërore, shtatzëninë, përkatësinë prindërore, përgjegjësinë prindërore, moshën, gjendjen familjare ose martesore, gjendjen civile, vendbanimin, gjendjen shëndetësore, predispozicionet gjenetike, aftësinë e kufizuar, jetesën me HIV/AIDS, bashkimin ose përkatësinë në organizata sindikale, përkatësinë në një grup të veçantë, ose në çdo shkak tjetër, që ka si qëllim ose pasojë të pengojë ose të bëjë të pamundur ushtrimin e së drejtës për punësim dhe profesion, në të njëjtën mënyrë me të tjerët.
Dallimet, kufizimet, përjashtimet ose parapëlqimet, që bazohen në një karakteristikë të lidhur me shkaqet e përmendura në pikën 2, të këtij neni, nuk përbëjnë diskriminim kur, për shkak të natyrës së aktiviteteve profesionale, ose të kushteve në të cilat profesioni ose veprimtaria ushtrohet, këto karakteristika përbëjnë një kërkesë të vërtetë dhe profesionale të domosdoshme, me kusht që qëllimi i trajtimit të ndryshëm të jetë i përligjur dhe kërkesa të mos kapërcejë atë çfarë është e domosdoshme për realizimin e saj.
Në kuptim të këtij neni, ndalimi i diskriminimit dhe zbatimi i parimit të trajtimit të barabartë në ushtrimin e së drejtës për punësim dhe profesion zbatohet në lidhje me:
- mundësinë për punësim, vetëpunësim dhe profesion, duke përfshirë kriteret e përzgjedhjes dhe kushtet e rekrutimit, të çfarëdo lloj dege të aktivitetit dhe në të gjitha nivelet e hierarkisë profesionale, si dhe ngritjen në detyrë;
- qasjen në të gjitha llojet dhe në të gjitha nivelet e orientimit profesional, trajnimit profesional, trajnimit dhe ritrajnimit të avancuar profesional, përfshirë edhe përvojën e punës në praktikë;
- kushtet e punës dhe punësimit, përfshirë zgjidhjen e kontratës së punës dhe pagën;
- anëtarësimin dhe aktivizimin në organizata sindikale dhe organizata të punëdhënësve, ose ndonjë organizatë, anëtarët e së cilës ushtrojnë një profesion të caktuar, duke përfshirë përfitimet e siguruara nga këto organizata.
Punëdhënësi është i detyruar të sigurojë përshtatjen e arsyeshme të vendit të punës për personat me aftësi të kufizuar ose persona të ndodhur në kushte të tjera. Për të siguruar përshtatjen e arsyeshme, punëdhënësi duhet të bëjë modifikime dhe rregullime të nevojshme dhe të përshtatshme, që nevojiten në raste të veçanta dhe që nuk imponojnë një barrë të tepruar për të, për t’u garantuar këtyre personave gëzimin ose ushtrimin, në kushte të barabarta me të tjerët, të së drejtës për punësim dhe profesion. Kjo barrë nuk konsiderohet e tepruar për punëdhënësin, kur niveli i përshtatshmërisë së arsyeshme që kërkohet është i garantuar sipas akteve ligjore dhe nënligjore në fuqi. Mohimi i përshtatjes së arsyeshme nga ana e punëdhënësit përbën diskriminim.
Më rastet kur kontrata e punës është mbyllur për shkak të diskriminimit, punëdhënësi është i detyruar t’i paguajë punëmarrësit dëmin (në formë kompensimi) prej 12 (dymbëdhjetë) pagash mujore. Kompensime të tjera mund të përfshijnë faturat e dëshmitarëve ekspertë, dhe shpenzimet dhe kostot e proçesit gjygjësor, etj.
Sipas Kodit penal, diskriminim dënohet me pagesë apo deri në pesë vite burgim.
Burimi: §9, 18(2 & 3) of the Albania's Constitution of 1998 ëith Amendments through 2012; §09 i Kodit të Punës Nr. 7961/1995, i ndryshuar për herë të fundit me Ligjin Nr. 136/2015; §253 of the Criminal Code No. 7895/1995, last amended by Laë No. 98/2014; Laë No. 10221 on Protection from Discrimination
Barazia në Zgjedhjen e Profesionit
Kodi i Punës kërkon zbatimin e parimit të trajtimit të barabartë në ushtrimin e së drejtës për punësim dhe profesionit. çdo përson, pa dallime gjinore ka mundësinë për punësim, vetëpunësim dhe profesion, duke përfshirë kriteret e përzgjedhjes dhe kushtet e rekrutimit, të çfarëdo lloj dege të aktivitetit dhe në të gjitha nivelet e hierarkisë profesionale, si dhe ngritjen në detyrë. në të gjitha nivelet e orientimit profesional, trajnimit profesional, trajnimit dhe ritrajnimit të avancuar profesional, përfshirë edhe përvojën e punës në praktikë.
Nuk ekziston ndonjë parashikim në ligj që ndalon femrat të bëjnë të njëjtat detyra të lidhura me punën si meshkujt.
Burimi: §9(5) i Kodit të Punës Nr. 7961/1995, i ndryshuar për herë të fundit me Ligjin Nr. 136/2015
Legjislacioni mbi Trajtimin e Barabartë:
- Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë me e vitit 1998, e ndryshuar për herë të fundit 2012 / Albania's Constitution of 1998 with Amendments through 2012
- Kodi i Punës Nr. 7961/1995, i ndryshuar për herë të fundit me Ligjin Nr. 91/2024 / Labour Code No. 7961/1995 last amended by Law No. 91/2024
- Kodi Penal Nr. 7895/1995, i ndryshuar për herë të fundit me Ligjin Nr. 43/2021 / Criminal Code No. 7895/1995, last amended by Law No. 43/2021
- Ligji Nr. 10221 për Mbrojtjen nga Diskriminimi / Law No. 10221 on Protection from Discrimination, last amended by Law No. 124/2020