Zwangerschap en Werk
Zwangerschapsverlof
Vrouwelijke werknemers hebben recht op zwangerschaps- en bevallingsverlof van 16 weken/112 dagen (4 tot 6 weken voor de bevalling en 10 tot 12 weken na de geboorte). Verlof is verplicht 4 weken voor de uitgerekende bevallingsdatum en 6 weken daarna.
Als de werknemer het wenst, dan kan de laatste periode van het bevallingsverlof gespreid worden opgenomen over een periode van 30 weken. Een verzoek hiertoe moet bij de werkgever worden ingediend uiterlijk drie weken na het begin van het bevallingsverlof. De werkgever kan dit verzoek alleen weigeren wegens zwaarwegende bedrijfsredenen.
Een werknemer moet de werkgever daarvan ten minste 3 weken voor aanvang van het verlof in kennis stellen met een schriftelijke medische verklaring.
Verlengd zwangerschapsverlof in bijzondere omstandigheden
Ook indien de bevalling na de uitgerekende datum plaatsvindt, heeft de moeder nog steeds recht op minimaal tien weken bevallingsverlof.
Zwanger van een tweeling of meerling? Dan heeft de werknemer recht op minimaal 20 weken zwangerschapsverlof.
Als het kind langer dan een week in het ziekenhuis is/was opgenomen, kan het bevallingsverlof maximaal 10 weken worden verlengd. Indien de moeder bij de bevalling overlijdt, dan kan de partner de rest van het bevallingsverlof opnemen. De vakantieopbouw gaat gewoon door tijdens het verlof; verlofdagen mogen niet worden verrekend met vakantiedagen.
Wie na het bevallingsverlof nog onvoldoende hersteld is om weer aan het werk te gaan, heeft recht op een uitkering van 100% van het dagloon gedurende maximaal twee jaar, via de Ziektewet (art. 29a). Dit geldt voor alle ziekte in verband met de zwangerschap of bevalling, ook bijvoorbeeld voor misselijkheid in de eerste weken van de zwangerschap.
Bronnen: Art. 3 & 4 van de Wet arbeid en zorg van 16 november 2001; Art. 29a van de Ziektewet van 5 juni 1913
Zwangerschap en inkomen
Het zwangerschaps- en bevallingsverlof is betaald (112 dagen plus mogelijke verlenging ten gevolge van een aan de zwangerschap of bevalling gerelateerde ziekte). Het recht op betaald zwangerschaps- en bevallingsverlof komt ook toe aan de werknemer die is uitgerekend binnen een periode van 10 weken na einde dienstverband. De vrouwelijke werknemer moet een uitkering aanvragen via de werkgever bij het UWV, uiterlijk 2 weken voor het begin van het verlof. Bij deze aanvraag moet een schriftelijke verklaring worden overlegd van de arts of vroedvrouw met daarop de uitgerekende bevallingsdatum en de dag waarop de werknemer het verlof wil laten ingaan.
Tijdens de verlofperiode hebben werknemers recht op hun volledige loon tot het maximumdagloon. In cao’s is vaak volledige doorbetaling afgesproken.
Zwangere zelfstandigen
Zwangere zelfstandigen kunnen een zwangerschapsuitkering aanvragen bij het UWV onder de regeling Zelfstandige en Zwanger (ZEZ). Deze uitkering ligt op minimumloonniveau als de zelfstandige in kwestie minstens 1225 uur per jaar werkt, of een gedeelte daarvan indien zij minder werkt. De ZEZ-uitkering duurt maximaal 16 weken. Zie voor meer informatie daarover de pagina over de zwangerschapsuitkering op de Eigenbaaswijzer.
De rechten van niet-standaard werkenden voor inkomenszekerheid tijdens zwangerschap (platformwerkenden)
Alle platformwerkenden hebben recht op een zwangerschapsuitkering tijdens hun zwangerschaps- en bevallingsverlof van 16 weken. Wie werkt onder een flexcontract krijgt van het UWV een uitkering ter hoogte van het de 13 weken voorafgaande aan het verlof gemiddeld verdiende loon. Voor degenen die als zelfstandige 1225 uur per jaar werkten is de ZEZ-uitkering net zo hoog als het wettelijk minimumloon. Wie minder uur heeft gewerkt krijgt een lagere uitkering, afhankelijk van de aan de Belastingdienst opgegeven winst in het jaar daarvoor.
Bronnen: Art. 3 & 4 van de Wet arbeid en zorg van 16 november 2001
Medische zorg
De Zorgverzekeringswet (ZVW) bepaalt dat alle inwoners van Nederland zich verplicht moeten verzekeren. De nominale premie voor de verplichte verzekering ligt gemiddeld op € 1.896. Bij een maandelijkse betaling moet je denken aan een bedrag tussen de € 150 en € 175. De werkgever draagt bovendien 6,51% van het bruto salaris van de werknemer af als werkgeversheffing Zvw. Er is een verplicht eigen risico à € 385.
Medische zorg voor zwangere werknemers (vroedvrouwenzorg inbegrepen) is vrijgesteld van het verplicht eigen risico à € 385.
Zwangere werknemers kunnen medische vragen die verband houden met hun werk bovendien bespreken met de bedrijfsarts van hun werkgever. De kosten hiervoor worden betaald door de werkgever.
Bron: Zorgverzekeringswet van 16 juni 2005
Wetgeving zwangerschap en werk
- Boek 7, Titel 10: Arbeidsovereenkomsten van het Burgerlijk Wetboek / Book 7, Title 10 (Employment Contracts) of Dutch Civil Code
- Arbeidstijdenwet van 23 november 1995 / Working Time Act of 23 November 1995
- Arbeidsomstandighedenbesluit van 15 januari 1997 / Working Conditions Decree of 15 January 1997
- Wet arbeid en zorg van 16 november 2001 / Work and Care Act of 16 November 2001