Arbeidsongeschiktheid
Arbeidsongeval en invaliditeitsuitkering
<![endif]-->
Ongevallen op het werk kunnen naar zwaarte van de gevolgen worden ingedeeld, als volgt: (i) permanente invaliditeit, (ii) permanente gedeeltelijke invaliditeit, (iii) tijdelijke arbeidsongeschiktheid, (iv) dodelijk ongeval.
Nederland kent geen speciale verzekering voor beroepsziekten en arbeidsongevallen (wat mogelijk in strijd is met internationale verdragen). De risico’s worden gedekt door de zorgverzekering, arbeidsongeschiktheidsverzekering, nabestaandenpensioenen en de Algemene Nabestaandenwet. Werkgevers zijn aansprakelijk voor letsel of ziekte van werknemers wegens werkgerelateerde ongevallen, tenzij deze het gevolg zijn van opzet of bewuste roekeloosheid van de kant van de werknemer of de werkgever kan aantonen dat hij heeft voldaan aan zijn wettelijke zorgplicht om voor een veilige werkomgeving te zorgen.
Tijdelijke arbeidsongeschiktheid wordt op dezelfde manier behandeld als ziekte. erknemers hebben in deze periode recht op (gedeeltelijke) loondoorbetaling. De Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) en de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) zorgen ervoor dat de loondoorbetaling van de werkgever na twee jaar overgaat in een (gedeeltelijke) uitkering. De WIA heeft de WAO vervangen, maar de WAO geldt nog wel voor de werknemers die voor 1 januari 2004 arbeidsongeschikt raakten.
De WIA maakt onderscheid tussen werknemers die geheel en blijvend arbeidsongeschikt zijn (IVA) en zij die nu of in de toekomst nog wel geacht worden een (gedeeltelijk) inkomen uit arbeid te kunnen verwerven (WGA). Iemand wordt geheel en blijvend arbeidsongeschikt verklaard als ziekte of ongeval het hem/haar onmogelijk maakt te herstellen en nog arbeid te gaan verrichten. De regeling Inkomensvoorziening Volledig en duurzaam Arbeidsongeschikten (IVA) voorziet in een inkomen voor hen die volledig arbeidsongeschikt zijn, zonder uitzicht op herstel. De aanvraag voor de IVA-uitkering kan ook vervroegd plaatsvinden. Werknemer en werkgever hoeven na toekenning geen re-integratie-inspanningen meer te verrichten. De mate van arbeidsongeschiktheid wordt bepaald door te beoordelen in hoeverre een werknemer in staat is het inkomen te halen wat gezonde werknemers met een vergelijkbare opleiding en vaardigheden in eenzelfde of vergelijkbare baan normaal gesproken verdienen. Iemand moet ten minste 35% arbeidsongeschikt zijn om voor een uitkering in aanmerking te komen.
De regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgehandicapten (WGA) stimuleert gedeeltelijk arbeidsongeschikten en hun werkgevers om op gepaste wijze toch weer aan de slag te gaan.
Hoogte van arbeidsongeschiktheidsuitkering
De WGA-uitkering is afhankelijk van de mate van arbeidsongeschiktheid (35-80%), het laatstgenoten loon en het loon tijdens de gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. Wie tijdelijk niet kan werken, ontvangt twee maanden lang 75% van het laatstgenoten loon en daarna 70%. Wie wel (gedeeltelijk) werkt, krijgt de eerste twee maanden 75% van het verschil tussen het actuele en het laatstgenoten loon en daarna 70%. De loongerelateerde WGA-uitkeringsduur (LGU) loopt van 3 tot 24 maanden, en is afhankelijk van het aantal gewerkte jaren. De aanvulling op het inkomen bedraagt 70% van het verschil tussen het dagloon en het inkomen uit werk of de geschatte verdiencapaciteit. Na de LGU-uitkeringsduur kunnen twee situaties mogelijk zijn. Wie tenminste de helft verdient van wat de verdiencapaciteit is of maximaal 20% van het oude loon kan verdienen maar in de toekomst waarschijnlijk meer komt in aanmerking voor de Loonaanvullingsuitkering (LAU). Deze is 70% van het WIA-maandloon - 70% van het bedrag dat men verdient. Kan een werknemer na het verstrijken van de LGU-uitkeringsduur niet meer dan 50% van het geschatte inkomenspotentieel verdienen, dan wordt een aanvullende uitkering verstrekt ter hoogte van een percentage van het wettelijk minimumloon: vervolguitkering (VVU). Welk percentage dit is, is afhankelijk van de verdiencapaciteit. Wie geen werk heeft kan wel een werkloosheidsuitkering (WW) aanvragen. Werknemers met een inkomen onder het sociaal minimum (de hoogte daarvan wordt bepaald door de overheid) kunnen bovendien een aanvulling op hun inkomen krijgen
Bij volledige arbeidsongeschiktheid (80-100%) is de IVA-uitkering 75% van het laatste verdiende loon. Komt de werknemer te overlijden, dan is de nabestaandenregeling van toepassing, zie de sectie Nabestaandenpensioen.
De rechten van niet-standaard werkenden bij compensatie voor arbeidsongevallen (platformwerkenden)
De arbeidswetgeving en de SZ-wetgeving is niet van toepassing op zelfstandigen. Platformwerkers die onder een arbeidsovereenkomst vallen hebben recht op dezelfde regels als reguliere werkenden.
Bronnen: Wet op de ArbeidsOngeschiktheidsverzekering (WAO) van 18 februari 1966; Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) van 10 november 2005