Οικογενειακές Υποχρεώσεις
Άδεια πατρότητας
Η Κύπρος θέσπισε το Νόμο περί Προστασίας της Πατρότητας το 2017 (Νόμος 117(I)/2017). Ένας εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να πάρει άδεια πατρότητας στις παρακάτω περιπτώσεις:
1. Τοκετός συζύγου
2. Απόκτηση παιδιού μέσω παρένθετης μητέρας, ή
3. Υιοθέτηση παιδιού κάτω των 12 ετών
Ένας εργαζόμενος μπορεί να πάρει άδεια πατρότητας για 2 συνεχόμενες εβδομάδες. Χρήση της άδειας μπορεί να γίνει εντός 16 εβδομάδων της γέννησης ή υιοθέτησης του παιδιού. Ο εργαζόμενος πρέπει να ειδοποιήσει εγγράφως τον εργοδότη του δύο εβδομάδες πριν από την έναρξη της άδειας πατρότητας σχετικά με την πρόθεσή του να κάνει άσκηση του δικαιώματός του για άδεια. Η απασχόληση του εργαζόμενου διασφαλίζεται κατά τη διάρκεια της άδειας πατρότητας εκτός από περιπτώσεις που ο εργαζόμενος είναι ένοχος για σοβαρό παράπτωμα ή συμπεριφορά που αιτιολογεί τη λήξη της εργασιακής σχέσης, η επιχείρηση πάψει να λειτουργεί, ή λήξει η σύμβαση εργασίας. Η περίοδος προστασίας της απασχόλησης ξεκινάει την ημέρα της γραπτής ειδοποίησης, η οποία επιδίδεται από τον εργαζόμενο και με την οποία εκφράζεται η πρόθεσή του να πάρει άδεια πατρότητας και λήγει με τη λήξη της περιόδου των δύο συνεχών εβδομάδων της άδειας πατρότητας.
Ένας εργαζόμενος που έχει ασκήσει το δικαίωμα άδειας πατρότητας δεν θα πρέπει να υπόκειται σε οποιοδήποτε μειονέκτημα ή άδικη μεταχείριση και έχει το δικαίωμα να επιστρέψει στην ίδια ή άλλη παρομοίως κατάλληλη θέση εργασίας την οποία κατείχε πριν από την έναρξη της άδειας πατρότητας με τον ίδιο μισθό, τα ίδια επιδόματα και τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις όσον αφορά την εργασία του.
Το δικαίωμα άδειας πατρότητας διέπεται από το Νόμο Κοινωνικής Ασφάλισης. Ένας εργαζόμενος δεν έχει το δικαίωμα άδειας πατρότητας εάν λαμβάνει τον βασικό μισθό του από τον εργοδότη του. Εάν λαμβάνει μόνο μέρους του μισθού, το επίδομα πατρότητας μειώνεται κατά τέτοιον τρόπο έτσι ώστε το συνολικό ποσό (επίδομα πατρότητας + μισθός) να μην υπερβαίνει το ποσό του βασικού μισθού. Το επίδομα πατρότητας αντιστοιχεί στο 72% του εβδομαδιαίου μισθού του εργαζομένου και καταβάλλεται για δύο συνεχείς εβδομάδες.
Πηγή: Νόμος περί Προστασίας της Πατρότητας του 2017 (Νόμος 117(I)/2017), § 29-A του Νόμου Κοινωνικής Ασφάλισης του 2010 (59(I)/2010), όπως τροποποιήθηκε
γονική άδεια
Η γονική άδεια προβλέπεται από την Κυπριακή Νομοθεσία. Ένας εργαζόμενος (άνδρας/γυναίκα), πρέπει να έχει τουλάχιστον έξι μήνες συνεχούς υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη πριν από το δικαίωμα λήψης γονικής άδειας. Οι εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης, ορισμένου χρόνου εργασίας και οι προσωρινά απασχολούμενοι έχουν επίσης το δικαίωμα λήψης γονικής άδειας με την προϋπόθεση ότι πληρούν τις απαιτήσεις προϋπηρεσίας.
Η γονική άδεια είναι ατομικό δικαίωμα κάθε γονέα και ένας γονέας δικαιούται γονική άδεια 18 εβδομάδων για κάθε παιδί που θα γεννηθεί ή υιοθετηθεί. Στην περίπτωση διδύμων ή πολύδυμων κυήσεων, το δικαίωμα γονικής άδειας είναι 18 εβδομάδες ανά παιδί. Στις περιπτώσεις χηρείας, το δικαίωμα αυτό αυξάνεται σε 23 εβδομάδες.
Οι μητέρες μπορούν να λάβουν γονική άδεια κατά την περίοδο μεταξύ του τέλους της άδειας μητρότητας και μέχρι τα όγδοα γενέθλια του παιδιού. Οι πατέρες μπορούν να λάβουν γονική άδεια από την περίοδο της γέννησης ενός παιδιού μέχρι τα όγδοα γενέθλια του παιδιού.
Οι μητέρες μπορούν να λάβουν άδεια υιοθεσίας μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας και μέσα σε μια περίοδο 8 ετών, αρχής γενομένης από την ημερομηνία έκδοσης, με την προϋπόθεση ότι το παιδί δεν είναι άνω των 12 ετών. Ένας εργαζόμενος με ένα έως δύο παιδιά μπορεί να λάβει γονική άδεια με ελάχιστη διάρκεια μιας εβδομάδας και μέγιστη διάρκεια 5 εβδομάδων κατά τη διάρκεια κάθε ημερολογιακού έτους.
Μετά τη λήψη της γονικής άδειας, ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να επιστρέψει στην ίδια ή ισοδύναμη (ή παρόμοια) εργασία, η οποία δεν μπορεί να είναι κατώτερη από την θέση που κατείχε ο εργαζόμενος πριν τη λήψη της γονικής άδειας. Όταν ένας γονέας έχει λάβει δύο εβδομάδες γονικής άδειας που δικαιούται, τότε μπορεί να μεταφέρει δύο εβδομάδες από την υπόλοιπη περίοδο της γονικής άδειας στον άλλο γονέα.
πηγή: Νόμος περί Γονικής Άδειας και Άδειας για λόγους Ανωτέρας Βίας (47(Ι)/2012)
Ευέλικτη Επιλογή Εργασίας για Γονείς / Ισορροπία Εργασίας-Ζωής
Η εργασία μερικής απασχόλησης διέπεται από το Νόμο. Ο Νόμος Μερικής Απασχόλησης Εργαζομένων (Απαγόρευση Δυσμενούς Μεταχείρισης) του 2002, απαγορεύει τις διακρίσεις όσον αφορά το καθεστώς μερικής απασχόλησης του εργαζομένου, εκτός αν η διαφορετική μεταχείριση δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους. Όπου κρίνεται σκόπιμο, οι εργοδότες υποχρεούνται να εφαρμόζουν την αρχή της αναλογικότητας, που σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος με μειωμένο ωράριο δικαιούται αμοιβή ή άλλαοφέλη, ευθέως ανάλογα με τον αριθμό των ωρών εργασίας κάθε εβδομάδα, σε σύγκριση με τον εβδομαδιαίο αριθμό ωρών εργασίας ενός εργαζομένου πλήρους απασχόλησης.
Κανονισμοί σχετικά με τις συνθήκες απασχόλησης
- Νόμος περί Γονικής Άδειας και Άδειας για λόγους Ανωτέρας Βίας (47(Ι)/2012) / Parental Leave and Leave on Grounds of Force Majeure Law (47(I)/2012)