Van Klaveren, M., & Tijdens, K.G. (2018). Relatie vakbond - management. Zeggenschap, 29(1), p 39
Access full paper here:
ABSTRACT
Al drie decennia streven internationale vakbondskoepels en Europese Ondernemingsraden ernaar om transnational company agreements (TCAs, ofwel transnationale bedrijfsovereenkomsten) af te sluiten met multinationals. Deze TCAs kunnen de rechten dekken van werknemers in Europa en dan betreft het een European framework agreement (EFA); gaat het om wereldwijde activiteiten dan wordt zo’n overeenkomst een international framework agreement (IFA) genoemd. Een eerste IFA werd in 1988 gesloten met het Franse voedingsconcern Danone. Vooral tussen 2000 en 2010 nam het aantal van zulke overeenkomsten snel toe. Voor 2015 vonden we in een database van de ILO en de Europese Commissie (EC) 260 TCAs die gesloten waren met 161 toen bestaande multi’s. De afgesloten TCAs liepen qua inhoud sterk uiteen; het aantal onderwerpen varieerde van één of twee tot bijna alle 12 die de ILO/EC-database onderscheidde. Het voldoen aan fundamentele arbeids- of vakbondsrechten werd veruit het meest genoemd (239 keer), gevolgd door gelijke rechten en anti-discriminatie-bepalingen (124), veiligheid en gezondheid (122) en kwalificatie-ontwikkeling (112).
We willen weten hoe de multinationals waarmee TCAs zijn afgesloten, zich verhouden tot een grotere groep multi’s voor wat betreft hun relatie tot de vakbonden. Gaat het om koplopers of zitten ze rond het gemiddelde, of nog daaronder? Met dat doel koppelden we bovenstaande informatie aan gegevens uit ons WIBAR-3 onderzoek. Van dat laatste deden we al verslag in Zeggenschap 2016-4 en 2017-1. In WIBAR-3 scoorden we de relatie tussen management en vakbond (hierna MAN-VB) voor 575 bedrijven die in 23 EU-landen tot de vijf grootste behoorden in hun sector, dat wil zeggen in metaal en elektrotechniek, groothandel, detailhandel, ICT, en transport en telecom. Op een schaal van 1 (laag) tot 5 (hoog) resulteerde dat in een gemiddelde MAN-VB score van 2.92, dichtbij de ‘3’ die stond voor ‘puur zakelijk’. Maar opmerkelijk genoeg kwamen de 451 bedrijven die onderdeel vormden van in totaal 231 multi’s gemiddeld lager uit, op 2.85.