Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn wel erg secundair

Download PDF:
Download Rotterdam: Erasmus Universiteit, Faculteit der Sociale Wetenschappen, Afstudeerscriptie Master Arbeid, Organisatie en Management.

Samenvatting

Vragen
Geluk hangt van de keuzes die iemand maakt in zijn of haar leven en met name de keuzes over werk zijn erg belangrijk. Het is daarom goed om te weten welke aspecten van werk bijdragen aan geluk. In dit kader is in deze studie gekeken naar de relatie tussen arbeidsvoorwaarden en geluk. De volgende vragen zijn in de studie behandeld:

1. Hoe verhouden de individuele arbeidsvoorwaarden zich tot geluk?
2. Verschilt de relatie tussen arbeidsvoorwaarden en geluk per type mens?
3. Hoe ziet de relatie tussen arbeidsvoorwaarden en geluk eruit na controle op sociaal-demografische, beroeps en organisatiekenmerken?
4. Loopt de relatie tussen arbeidsvoorwaarden en geluk via arbeidstevredenheid? en
5. Is de relatie tussen arbeidsvoorwaarden en geluk vergelijkbaar met de relatie tussen arbeidsvoorwaarden en arbeidstevredenheid?

Begrippen
Het begrip arbeidsvoorwaarden is gedefinieerd als ‘alle afspraken tussen werkgever en werknemer over de voorwaarden waaronder arbeid verricht wordt’ (Van Ruysseveldt, De Witte & Von Grumbkow, 1998: 19). Geluk is gedefinieerd als ‘betrekkelijke constante toestand van overwegende tevredenheid met het leven als geheel’ (Veenhoven, 2010: 2).

Data
In dit onderzoek is gebruikt gemaakt van de dataset van de Loonwijzer. Op basis van theoretisch en praktische redenen zijn meerdere filters op de dataset geplaatst en is er multipele missing value imputation toegepast wat resulteert in een N van 14960.

Analyse
In het gedeelte waar een vergelijking gemaakt is op basis van gemiddelden zijn twee overzichtstabellen voor zowel geluk als arbeidstevredenheid gemaakt met behulp van de t-toets en variantieanalyse. Op basis van deze overzichtstabellen zijn vervolgens twee casussen geselecteerd waar verder op de details wordt ingegaan met behulp van meervoudige-vergelijkingentoetsen. In het gedeelte van de meervoudige lineaire regressie zijn twee modellen gecreëerd. Het eerste model laat de relatie zien tussen geluk en arbeidsvoorwaarden gecontroleerd sociaal-demografische, beroeps- en organisatiekenmerken. Vervolgens is arbeidstevredenheid toegevoegd om te kijken of de relatie tussen arbeidsvoorwaarden en geluk via arbeidstevredenheid loopt. Hetzelfde is gedaan voor arbeidstevredenheid in het tweede regressiemodel.

Resultaten
Uit de analyse blijkt dat sommige arbeidsvoorwaarden een relatie laten zien geluk en arbeidstevredenheid en andere arbeidsvoorwaarden niet. Arbeidsvoorwaarden waarbij significante verschillen op basis van het gemiddelde geluk en arbeidstevredenheid zijn gevonden zijn inkomen, dienstverband en werkgerelateerde educatie. Bij arbeidsvoorwaarden in de vorm van arbeidsduur, onkostenvergoeding, reiskostenvergoeding, zorgverzekering, laptop/pc thuis, pensioenregeling, spaarregeling, bedrijfswoning, lagere hypotheekrente, vakantiebonus, eindejaarsuitkering, 13e maand, winstdeling en resultaatafhankelijke bonus zijn geen significante verschillen gevonden. Uit de regressiemodellen komt na controle op sociaal-demografische, beroeps-, organisatiekenmerken en arbeidstevredenheid naar voren dat inkomen, arbeidsduur, sommige dienstverbanden en werkgerelateerde educatie een significant verband hebben met geluk. In het geval van arbeidstevredenheid laten alleen één soort dienstverband (tijdelijk contract zonder uitzicht op vast dienstverband) en werkgerelateerde educatie significante verbanden zien. De bèta’s in beide modellen zijn zeer zwak te noemen. De relatie tussen geluk en arbeidsvoorwaarden blijkt niet vergelijkbaar te zijn met de relatie tussen arbeidstevredenheid en arbeidsvoorwaarden. Geluk en arbeidstevredenheid kunnen dus niet uitwisselbaar gebruikt worden tijdens onderzoek over geluk in de context van arbeid.

Implicaties
Een belangrijk inzicht wat deze studie oplevert is dat tijdens de onderhandelingen over de arbeidsvoorwaarden met name het inkomen en dienstverband van belang zijn als het gaat om geluk. Wanneer het gaat om de secundaire arbeidsvoorwaarden doet alleen werkgerelateerde educatie er toe. De overige regelingen en betalingsvormen maken geen verschil in geluk en arbeidstevredenheid.