Adviesgroep FNV Bondgenoten Team Arbeidstijden (2011) Werken in de randen van de nacht. Een onderzoeksrapport over de ervaringen van werknemers

Download PDF:

Adviesgroep FNV Bondgenoten Team Arbeidstijden (2011) Werken in de randen van de nacht. Een onderzoeksrapport over de ervaringen van werknemers. Utrecht, FNV Bondgenoten (NL)

 

ABSTRACT:

FNV Bondgenoten heeft een onderzoek gedaan onder werknemers naar hun ervaringen met het “werken in de randen” van de nacht, waarvan de bevindingen in deze publicatie staan. Veel werknemers werken in de randen van de nacht. De arbeidstijdenwet is hierin zeer liberaal. Volgens de arbeidstijdenwet is het mogelijk om op structurele basis ’s nachts te beginnen of eindigen met de dienst. Werken in de randen van de nacht is een onderbelicht thema. Dit onderzoek gaat over de vraag of werken in de randen van de nacht vergelijkbare risico’s heeft als het werken in de nacht.

De normen in de huidige ATW zijn aanzienlijk ruimer dan de normen die we kenden in de oude ATW, die tot 1 januari 2007 van kracht was. Naast de norm dat maximaal 36 nachtdiensten (die eindigen na 2.00 uur) gewerkt kunnen worden per 16 weken, kent de nieuwe ATW ruimere normen om in het nachtelijk venster, tussen 00.00 en 6.00 uur, te werken. Namelijk, maximaal 140 nachtdiensten eindigend na 2.00 uur per 52 weken of 38 nachturen (tussen 0.00-­‐6.00 uur) per 2 weken, in collectief overleg. Met name deze laatste norm, 38 nachturen per 2 weken, maakt het mogelijk om structureel in de randen van de nacht te werken.

Er lijkt zich een tendens voor te doen, dat er steeds meer gebruik gemaakt wordt van de wettelijke mogelijkheid om te werken in de randen van de nacht. Neem de distributieketen waarin een toename van deze diensten is waar te nemen. De bevoorrading van winkels vindt in toenemende mate plaats buiten het dagvenster. De bedrijfstijd van distributiecentra verschuift daardoor ook richting het nachtvenster.

Dit onderzoek richt zich specifiek op werknemers die ultravroeg en/of ultralaat werken. Het gaat om werknemers die net buiten de nachtdienst werken, tussen 0.00 en 6.00 uur beginnen met hun dienst en/of eindigen tussen 0.00 en 6.00 uur. Zij hebben geen nachtdiensten, maar beginnen zo vroeg of zo laat, dat ze bijna structureel 's nachts werken. Denk hierbij aan bijvoorbeeld bakkers en vrachtwagenchauffeurs.

Over de risico’s van het werken in de nacht is inmiddels veel bekend. Nachtarbeid leidt tot gezondheidsrisico’s, veiligheidsrisico’s en een verstoring van de werkprivé balans van werknemers. In dit onderzoek doen we een eerste aanzet om te onderzoeken waar werken in de randen van de nacht voor komt, hoe werknemers dit beleven, en of er verschillen zijn tussen leeftijdsgroepen en verschillende diensten. En in hoeverre de risico’s die we kennen van nachtarbeid ook voor komen bij het werken in de randen van de nacht.

Het onderzoek is gehouden i.s.m. met Stichting Loonwijzer. Middels enquêtevragen die onderdeel vormden van de grote digitale Loonwijzer enquête op www.loonwijzer.nl, met een respons van 2700 Personen.